Sàn Uniswap là gì? Cơ chế hoạt động như thế nào?

Trong khi làn sóng thị trường tài chính phi tập trung (DeFi) đang bùng nổ, Uniswap nổi lên như một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hàng đầu, cho phép người dùng trao đổi token một cách nhanh chóng, an toàn và minh bạch. Vậy sàn Uniswap là gì? Cơ chế hoạt động của sàn này ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Uniswap là gì?

Sàn Uniswap là một sàn giao dịch phi tập trung (DEX) hoạt động trên blockchain Ethereum và một số blockchain khác. Nó cho phép người dùng trao đổi (swap) các token ERC-20 mà không cần thông qua bất kỳ trung gian nào. Điểm đặc biệt của sàn Uniswap nằm ở việc sử dụng cơ chế Tạo lập Thị trường Tự động (AMM – Automated Market Maker). Thay vì sử dụng sổ lệnh truyền thống, Uniswap sử dụng các pool thanh khoản, nơi người dùng có thể gửi token vào để cung cấp thanh khoản và nhận phí giao dịch.

Ưu điểm của sàn Uniswap

• Phi tập trung: Đây là ưu điểm lớn nhất của Uniswap. Không giống như các sàn giao dịch tập trung (CEX), Uniswap không bị kiểm soát bởi bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào. Người dùng hoàn toàn làm chủ tài sản của mình và không phải lo lắng về việc sàn bị tấn công hoặc đóng cửa.
• Minh bạch: Tất cả các giao dịch trên Uniswap đều được ghi lại công khai và minh bạch trên blockchain. Bất cứ ai cũng có thể kiểm tra và xác minh các giao dịch này.
• An toàn: Các smart contract của Uniswap được kiểm toán kỹ lưỡng bởi các công ty bảo mật uy tín, giúp giảm thiểu rủi ro bị tấn công.
• Dễ sử dụng: Giao diện của Uniswap được thiết kế đơn giản và thân thiện, ngay cả những người mới bắt đầu cũng có thể dễ dàng sử dụng.
• Khả năng tiếp cận: Bất cứ ai có kết nối internet đều có thể truy cập và sử dụng Uniswap. Không có giới hạn địa lý hay yêu cầu KYC.
• Cộng đồng lớn mạnh: Uniswap có một cộng đồng người dùng và nhà phát triển đông đảo, luôn hỗ trợ và đóng góp cho sự phát triển của nền tảng.
• Không cần đăng ký: Người dùng không cần phải tạo tài khoản hay cung cấp thông tin cá nhân để sử dụng Uniswap.
• Niêm yết token dễ dàng: Bất kỳ token ERC-20 nào cũng có thể được niêm yết trên Uniswap mà không cần phải trải qua quá trình xét duyệt phức tạp.
• Cơ hội kiếm lợi nhuận: Người dùng có thể kiếm lợi nhuận bằng cách cung cấp thanh khoản cho các pool trên Uniswap.

Nhược điểm của sàn Uniswap

• Trượt giá: Khi giao dịch với khối lượng lớn, có thể xảy ra hiện tượng trượt giá, khiến giá thực hiện khác với giá dự kiến.
• Phí gas: Do hoạt động trên blockchain Ethereum (và một số blockchain khác), người dùng phải trả phí gas cho mỗi giao dịch. Phí gas có thể cao vào những thời điểm mạng lưới tắc nghẽn.
• Tổn thất tạm thời (Impermanent Loss): Đây là rủi ro mà các nhà cung cấp thanh khoản (LP) có thể gặp phải khi giá của các token trong pool biến động mạnh.
• Rủi ro smart contract: Mặc dù các smart contract của Uniswap đã được kiểm toán, nhưng vẫn luôn tồn tại rủi ro về lỗi hoặc lỗ hổng bảo mật.
• Lừa đảo: Người dùng cần cẩn trọng với các dự án lừa đảo hoặc token giả mạo trên Uniswap.
• Khó sử dụng cho người mới: Mặc dù giao diện của Uniswap khá đơn giản, nhưng một số người mới có thể gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng các tính năng của sàn.
• Tính thanh khoản: Một số token có thể có tính thanh khoản thấp trên Uniswap, dẫn đến khó khăn trong việc mua bán.

Lịch sử phát triển của sàn Uniswap

Sàn Uniswap đã trải qua nhiều phiên bản phát triển, mỗi phiên bản đều mang đến những cải tiến đáng kể:

• Uniswap V1 (2018): Phiên bản đầu tiên, đánh dấu sự ra đời của AMM DEX. Tuy nhiên, V1 chỉ hỗ trợ giao dịch giữa các altcoin và ETH, gây ra nhiều hạn chế.
• Uniswap V2 (2020): Cho phép giao dịch giữa bất kỳ cặp token ERC-20 nào, giảm phí gas và giới thiệu tính năng flash swap. V2 đã góp phần thúc đẩy sự bùng nổ của DeFi (“DeFi Summer”).
• Uniswap V3 (2021): Tập trung vào việc tăng hiệu quả sử dụng vốn và giảm tổn thất tạm thời (Impermanent Loss) bằng cách cho phép LP cung cấp thanh khoản tập trung (Concentrated Liquidity). V3 cũng giới thiệu nhiều tính năng mới như Range Orders, NFT LP token, nhiều mức phí giao dịch.
• Uniswap V4 (Dự kiến ra mắt): Hứa hẹn mang đến những thay đổi đột phá với việc gộp các pool vào một smart contract, Flash Accounting và Hooks, tối ưu hóa trải nghiệm người dùng và nâng cao hiệu quả giao dịch.

Công nghệ của sàn Uniswap

• AMM và pool thanh khoản: Sàn Uniswap hoạt động dựa trên cơ chế AMM. Thay vì sử dụng sổ lệnh, AMM sử dụng các pool thanh khoản chứa các cặp token. Người dùng (Liquidity Provider – LP) gửi token vào pool để cung cấp thanh khoản và nhận LP token đại diện cho phần sở hữu của họ trong pool. Khi có người dùng khác thực hiện giao dịch swap token trong pool, LP sẽ nhận được một phần phí giao dịch.
• Concentrated Liquidity: Uniswap V3 giới thiệu Concentrated Liquidity, cho phép LP tập trung thanh khoản của họ vào một phạm vi giá cụ thể. Cơ chế này giúp tăng hiệu quả sử dụng vốn và giảm tổn thất tạm thời cho LP.
• Oracle: Sàn Uniswap V3 sử dụng oracle để cung cấp dữ liệu giá chính xác cho các giao dịch. Oracle ghi lại lịch sử giá và thanh khoản trực tiếp trên blockchain, đảm bảo tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro thao túng.
• UniswapX: UniswapX là một DEX Aggregator mới của Uniswap, cho phép người dùng tiếp cận nhiều nguồn thanh khoản khác nhau để có được mức giá tốt nhất. UniswapX cũng bảo vệ người dùng khỏi MEV (Miner Extractable Value) và cải thiện trải nghiệm giao dịch.

Token UNI

UNI là token quản trị gốc của sàn giao dịch phi tập trung Uniswap. Nó được ra mắt vào tháng 9 năm 2020, cho phép cộng đồng người dùng tham gia quản trị giao thức.

Chức năng chính của UNI

• Quản trị: Chủ sở hữu UNI có quyền biểu quyết đối với các thay đổi quan trọng của giao thức Uniswap, bao gồm việc nâng cấp giao thức, sử dụng ngân quỹ cộng đồng và các đề xuất quan trọng khác.
• Khuyến khích tham gia: UNI ban đầu được sử dụng để khuyến khích người dùng cung cấp thanh khoản cho các pool trên Uniswap thông qua liquidity mining. Tuy nhiên, chương trình này đã kết thúc và hiện tại UNI chủ yếu tập trung vào chức năng quản trị.

Thông tin chi tiết về UNI

• Tên token: Uniswap Token
• Ký hiệu: UNI
• Blockchain: Ethereum, BNB Chain, Arbitrum, Optimism
• Tiêu chuẩn token: ERC-20
• Tổng cung: 1.000.000.000 UNI
• Cung lưu hành: Khoảng 753.766.667 UNI (thời điểm tháng 10/2024)

Phân bổ token UNI

• Cộng đồng: 60%
• Đội ngũ và cố vấn dự án: 21.51%
• Nhà đầu tư: 18.04%

Hướng dẫn sử dụng sàn Uniswap

Hướng dẫn sử dụng sàn Uniswap cho người mới bắt đầu
Sàn Uniswap là một trong những sàn giao dịch phi tập trung (DEX) phổ biến nhất hiện nay, cho phép bạn trao đổi (swap) các token ERC-20 một cách nhanh chóng và an toàn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách sử dụng sàn Uniswap, ngay cả khi bạn là người mới bắt đầu.

Chuẩn bị

• Ví tiền điện tử: Bạn cần có một ví tiền điện tử hỗ trợ Ethereum như MetaMask, Trust Wallet, Coin98 Wallet. Hãy đảm bảo ví của bạn đã được cài đặt và thiết lập đúng cách.
• Token ETH: Bạn cần có một ít ETH trong ví để trả phí gas cho các giao dịch trên sàn Uniswap.

Kết nối ví với sàn Uniswap

• Truy cập website chính thức của Uniswap
• Nhấp vào nút “Connect Wallet” ở góc trên bên phải màn hình.
• Chọn loại ví bạn đang sử dụng và làm theo hướng dẫn để kết nối ví với sàn.

Swap token

• Chọn token: Trong giao diện “Swap”, chọn token bạn muốn trao đổi (token bạn có) và token bạn muốn nhận.
• Nhập số lượng: Nhập số lượng token bạn muốn trao đổi.
• Kiểm tra thông tin: Sàn Uniswap sẽ hiển thị thông tin chi tiết về giao dịch, bao gồm tỷ giá, trượt giá (slippage) và phí gas. Hãy kiểm tra kỹ thông tin này trước khi tiếp tục.
• Tỷ giá: Tỷ giá trao đổi giữa hai token.
• Trượt giá: Mức độ chênh lệch giữa giá dự kiến và giá thực hiện. Trượt giá có thể xảy ra do biến động giá trong quá trình giao dịch.
• Phí gas: Chi phí bạn phải trả cho mạng lưới Ethereum để thực hiện giao dịch.
• Điều chỉnh trượt giá (nếu cần): Bạn có thể điều chỉnh mức trượt giá cho phép bằng cách nhấp vào biểu tượng bánh răng. Mức trượt giá càng cao, khả năng giao dịch thành công càng lớn, nhưng bạn cũng có thể nhận được tỷ giá kém hơn.
• Xác nhận giao dịch: Sau khi kiểm tra kỹ thông tin, nhấp vào nút “Swap”. Xác nhận giao dịch trên ví của bạn để hoàn tất.

Cung cấp thanh khoản (Liquidity Providing)

• Chuyển sang tab “Pool” trên sàn Uniswap.
• Nhấp vào nút “New Position”.
• Chọn cặp token: Chọn cặp token bạn muốn cung cấp thanh khoản.
• Nhập số lượng: Nhập số lượng mỗi token bạn muốn gửi vào pool. Sàn Uniswap sẽ tự động tính toán tỷ lệ dựa trên giá trị thị trường hiện tại.
• Chọn mức phí: Uniswap V3 cho phép bạn chọn mức phí cho pool của mình (0.05%, 0.3%, 1%). Mức phí càng cao, bạn sẽ nhận được nhiều phần thưởng hơn, nhưng thanh khoản cũng có thể thấp hơn.
• Thêm thanh khoản: Sau khi kiểm tra kỹ thông tin, nhấp vào nút “Approve” để cho phép Uniswap sử dụng token của bạn, sau đó nhấp vào “Preview”. Cuối cùng, xác nhận giao dịch trên ví của bạn.
• Nhận LP token: Sau khi thêm thanh khoản thành công, bạn sẽ nhận được LP token đại diện cho phần sở hữu của bạn trong pool.

Các tính năng khác

Ngoài swap token và cung cấp thanh khoản, sàn Uniswap còn cung cấp nhiều tính năng khác:

• Vote: Nếu bạn nắm giữ token UNI, bạn có thể tham gia vào các cuộc bỏ phiếu quản trị để quyết định tương lai của sàn Uniswap.
• Analytics: Xem dữ liệu về khối lượng giao dịch, thanh khoản, phí,… trên sàn Uniswap.
• NFT Marketplace: Mua bán NFT trên sàn Uniswap.

Lưu ý:

• Luôn kiểm tra kỹ địa chỉ hợp đồng của token trước khi giao dịch để tránh bị lừa đảo.
• Phí gas trên Ethereum có thể biến động. Hãy kiểm tra phí gas trước khi thực hiện giao dịch.
• Cung cấp thanh khoản có thể gặp rủi ro Impermanent Loss. Hãy tìm hiểu kỹ về rủi ro này trước khi tham gia.

Như vậy, Sàn Uniswap đang khẳng định vị thế dẫn đầu trong thị trường DEX với công nghệ tiên tiến, tính năng đa dạng và cộng đồng người dùng đông đảo. Với sự ra mắt của Uniswap V4 và UniswapX, sàn Uniswap hứa hẹn sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai.

Nếu bạn còn câu hỏi nào về sàn Uniswap, đừng quên để lại bình luận tại bài viết này để Diễn Đàn Blockchain sớm phản hồi chi tiết giúp bạn nhé!